Verkeersemissies van elementair koolstof (EC) en organisch koolstof (OC) en de bijdrage aan de stedelijke achtergrond van PM2.5 en PM10

Bijdrage van koolstofverbindingen aan fijn stof in de stad

In het Rijnmondgebied is met metingen en modellen onderzoek verricht naar de bijdrage van elementair koolstof (EC) en organisch koolstof (OC) aan de fijnstofconcentraties in de stad. Fijn stof in Nederland bestaat gemiddeld voor 20-30 % uit koolstofverbindingen. Juist deze onderdelen van fijn stof worden tegenwoordig als gezondheidsrelevant gezien.

Toename EC en OC in de stad vooral door uitlaatemissies wegverkeer

Uitlaatemissies van het verkeer bestaan voor het overgrote deel uit EC en OC. Kennis over de bijdrage van EC en OC aan fijn stof in de stad is van belang om te onderzoeken of de Europese normen voor PM_2.5 in de stad haalbaar zijn. Deze studie doelt op kennisverbetering rond:

1. de toename van EC- en OC-concentraties in de stad ten opzichte van die daarbuiten.
2. EC en OC emissiefactoren voor stedelijk verkeer.

De bijdrage van EC- en OC-emissies door wegverkeer aan de grootschalige PM_2.5- en PM₁₀-concentraties in de stad is ongeveer 0,5 µg/m³. Hierdoor van is het potentieel om in de stad de concentraties van fijn stof grootschalig te reduceren, door het terugdringen van uitlaatemissies van autoverkeer, minder dan 5% op jaarbasis. Daarnaast blijkt dat andere antropogene bronnen in het Rijnmondgebied, zoals industrie, raffinaderijen, luchtverkeer en scheepvaart, geen significante bijdrage leveren aan de grootschalige EC- and OC-concentraties in de stad.

Overige resultaten

De overige resultaten zijn als volgt samen te vatten:

EC-concentratie

Het gemiddelde van de EC-concentraties over de meetperiode van ongeveer een jaar was 2,1 ± 1,2 µg C/m³ buiten de stad, in de stad was er een toename van 0,3 ± 0,2 µg C/m³. Langs drukke stadswegen was de EC- concentratie gemiddeld 4,0 ± 2,2µg C/m³.

OC-concentratie

Het gemiddelde van de OC-concentraties over de meetperiode van ongeveer een jaar was 1,6 ± 0,5 µg C/m³ buiten de stad. In de stad was er een gemiddelde toename van 0,1 ± 0,2 µg C/m³. De OC-concentratie in de stadslucht was daarmee niet significant hoger dan in de lucht daarbuiten. Langs drukke stadswegen was de OC concentratie gemiddeld 1,9 ± 0,8µg C/m³. Deze resultaten laten zien dat de stad- en straatconcentraties van OC vooral door OC-concentraties van buiten de stad worden bepaald.

Emissiefactoren stedelijk verkeer

Een EC-emissiefactor van 10 mg C/km is bepaald voor stadsverkeer. Deze factor zit aan de onderkant van het in de literatuur gerapporteerde bereik van 8 tot 20 mg C/km. Voor OC kon geen emissiefactor voor stadsverkeer worden bepaald.

EC als PM indicator voor verkeer

Modelresultaten voor Rotterdam laten een groot contrast zien tussen EC-concentraties langs drukke wegen en grootschalige EC-concentratie in de stad, veel groter dan voor PM_2.5 and PM₁₀. Dit bevestigt dat EC een goede indicator is voor de verspreiding van fijnstofemissies door verkeer.

Zwarte Rook als proxy voor EC trend

Uit metingen van zwarte rook in Rotterdam en er net buiten kon worden geconcludeerd dat de EC-concentraties significant zijn gedaald en wel met 5% per jaar na 2001.

EC en OC metingen zijn nog erg onzeker

Verdere standaardisatie van de meetmethoden wordt aanbevolen en meer onderzoek rond EC als indicator voor fijn stof uit verkeer, in gezondheidsstudies.

Meer informatie

Deze publicatie is gemaakt door TNO met medewerking van ECN en is onderdeel van het Nederlands onderzoeksprogramma fijn stof (BOP).