Verkennen waar wat werkt

Lerend en adaptief beleid

Vanwege de urgentie van veel opgaven is het meestal niet wenselijk om te wachten tot hier meer duidelijkheid over is. Een alternatief is starten op basis van de bestaande kennis en vervolgens continu de vinger aan de pols te houden of de aanpak ook werkt zoals verwacht.

Dit kan door beleid gefaseerd vorm te geven en uit te voeren en tussentijds de effectiviteit van de aanpak te monitoren en evalueren. De inzichten uit de evaluatie van één beleidsfase vormen de basis voor de verbetering van het beleid in de volgende fase. Beleid is zo lerend en adaptief.

Leren van tussentijds evalueren

Bij lerend en adaptief beleid is het doel van evaluatie niet de verantwoording van het beleid, maar beter begrijpen wat de regionale problematiek veroorzaakt en daarmee welke aanpak dit vraagt. Dit betekent dat beleid ook nuttig is als het niet werkt, omdat dit inzicht geeft in welke routes niet in de beoogde richting leiden.

Denkkader

Aan de hand van een denkkader laten we zien welke overwegingen relevant zijn voor de vormgeving, uitvoering, monitoring en evaluatie van lerend en adaptief beleid in één beleidsfase. Het doorlopen van het denkkader helpt bij het expliciet maken van de ideeën en verwachtingen over de opgave, ambitie en de werking van het beleid. Dit draagt bij aan het identificeren van mogelijke interacties en knelpunten binnen het beleid.

Monitoring op maat

Voor tussentijdse evaluatie zijn indicatoren nodig die laten zien of het beleid resulteert in wat nodig is om uiteindelijk de ambitie te behalen. Dit vraagt om een monitoring op maat: de indicatoren moeten inzicht geven in de werking van het beleid en hoe de doelgroep de effecten van het beleid ervaart. Dat soort indicatoren zijn vaak niet beschikbaar in bestaande monitoringssystemen.