Verkenning van elektrische vervoersconcepten in Nederland

Het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) en het ECN (Energieonderzoek Centrum Nederland) hebben een verkennende kwalitatieve studie gedaan naar concepten voor elektrisch vervoer die door marktpartijen op de markt zijn gebracht. Deze studie vergroot de kennis over die concepten. Hiermee kan de overheid (nationaal en lokaal) bekijken op welke punten ze de marktpositie van elektrisch vervoer kan versterken. De resultaten worden in dit rapport beschreven.

Marktinitiatieven op het gebied van elektrisch rijden in Nederland richten zich met name op de zakelijke autorijder. Leaserijders en zzp-ers hebben verreweg het grootste aandeel in het gebruik van de elektrische auto’s in Nederland. Particulieren zijn een tweede substantiële groep. Een derde (kleinere) groep betreft elektrisch taxivervoer (zowel zakelijk als particulier). Tot slot zijn er marktpartijen actief als service provider. Zij bieden diensten aan die de gebruikers van elektrische voertuigen ‘ontzorgen’.

Nog beperkt aantal gerealiseerde innovatieve elektrisch vervoerconcepten

Uit het onderzoek blijkt dat de elektrische vervoerconcepten zich nog in de prille fase van demonstratieprojecten en nichemarkten van marktontwikkeling bevinden. De innovatieve mobiliteitsconcepten hebben tot nu toe slechts een klein aandeel in het elektrische vervoer in Nederland. Hierbij ligt het accent nog op tamelijk bekende of vertrouwde mobiliteitsvormen, waarbij de conventionele auto door een elektrische auto wordt vervangen.

Sluitende business case nog moeilijk te maken

Het is nog moeilijk om een sluitende business case te maken voor elektrisch rijden. De aanschafkosten van elektrische auto’s zijn op dit moment te hoog en de actieradius is (nog) te klein. Ook zorgt de regeldruk op met name gemeentelijk niveau (bijvoorbeeld vergunningaanvragen voor laadpalen) voor veel vertraging en daardoor hoge personeelskosten. Daarentegen zorgt het huidige fiscale beleid ervoor dat de zakelijke markt (leaserijders en zzp-ers) een succesvolle nichemarkt is.

Prijsprikkels blijven nodig

Indien de overheid elektrisch rijden verder wil stimuleren dan blijven prijsprikkels nodig. Daarnaast heeft de verdere ontwikkeling van elektrische vervoersconcepten baat bij een langetermijnvisie met stabiel ondersteunend beleid. Verder blijkt dat het inzetten op randvoorwaarden scheppende instrumenten, zoals de huidige fiscale kortingen voor zeer zuinige auto’s, een effectief instrument is voor een succesvolle business case. Subsidiering wordt als minder effectief gezien onder andere vanwege de lange aanvraagprocedures. Op basis van de innovatietheorie kan echter worden geconcludeerd dat subsidiering wel een effectief instrument is in de prille fase van demonstratieprojecten. Vooral om concepten een kans te geven zich verder te ontwikkelen in pilots. De overheid kan elektrisch rijden stimuleren door lokale bestuurlijke en juridische belemmeringen in regelgeving weg te nemen. Tenslotte moet worden onderzocht of maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) een grotere rol kan krijgen bij het stimuleren van elektrisch vervoer.

Imago en ontzorgen

Voor de acceptatie van de elektrische vervoerconcepten en de elektrische auto in het algemeen is het van belang dat deze positief worden geprofileerd. Positieve ervaringen met elektrisch rijden en het vergroten van de zichtbaarheid van elektrische auto’s, verbeteren het imago van de elektrische auto. Het welslagen van de marktinitiatieven draagt hier aan bij. Zeker omdat de marktinitiatieven met hun elektrisch vervoersconcepten streven naar ontzorgen van de klant en zichtbaarheid van elektrisch rijden.