Verslag symposium: 'Successen en missers in de dialoog tussen wetenschap en beleid'

De sprekers gaven aan dat het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in het verleden op een effectieve wijze heeft bijgedragen aan de kennisoverdracht van wetenschap naar beleid. De IPCC-rapportages hebben er voor gezorgd dat de onderhandelaars binnen het VN-Klimaatverdrag niet meer twijfelen aan klimaatverandering. Daar tegenover staat dat de wetenschap de urgentie van het klimaatprobleem niet altijd effectief heeft laten landen in beleidskringen. Enerzijds doordat de wetenschappelijke boodschap mogelijk als te complex wordt ervaren en anderzijds omdat de nieuwswaarde van de IPCC-rapporten na 2007 is afgenomen.

Wisselwerking met politiek, bedrijfsleven en samenleving

Wat betreft de relatie tussen wetenschap en het beleid in algemene zin was een breed gedragen stelling dat relevante analyses niet losstaan van de waarden van zowel de zenders als van de ontvanger van wetenschappelijke informatie. Men kan daarin bewuster opereren door binnen de wetenschapsorganisatie ruimer open staan voor interne kritiek en deze ook bewust te organiseren, om zodoende een tegenkracht tegen mogelijke ‘group think’ van de insiders te ontwikkelen. Ook de dialoog met externen helpt die waarden te expliciteren. De wetenschapper kan daarin kiezen tussen een positie als kritische buitenstaander of betrokken insider in het maatschappelijke debat. De wetenschapper kan alleen zinvol opereren in een wisselwerking met politiek, bedrijfsleven en samenleving. Wetenschappelijke conclusies zullen daarbij alleen een rol spelen in de maatschappelijke beweging als ze aansluiten bij de zorgen en ervaringen van mensen en oog hebben voor kansen die aangereikte oplossingsrichtingen burgers bieden.

Meer thematische publicaties

Meer toegespitst op de rol van het IPCC betekent dat het volgende. In het wetenschappelijk debat koos het IPCC voor de rol van ‘honest broker’. Dat heeft veel invloed gehad en heeft het nog. Omdat de wereld verandert, moet ook de gekozen aanpak van het IPCC veranderen, zo werd in het symposium gesteld. Dat zal consequenties moeten hebben voor het interne proces binnen het IPCC en de focus van te publiceren rapporten. Meer thematische publicaties liggen dan voor de hand. Maar ook hier zal het zowel nodig zijn aan te sluiten bij ervaringen van mensen en zal er behoefte blijven aan harde cijfers: voor beleid blijft nodig te weten wat ‘groot’ is, en wat ‘klein’.