Wat zijn rechtvaardige en haalbare klimaatdoelen voor Nederland?

Wat is een eerlijke verdeling van het koolstofbudget?

Op basis van het laatste IPCC-rapport mag de wereld nog zo’n 250 gigaton CO₂ uitstoten om de opwarming aan het eind van de eeuw met een fiftyfifty kans tot 1,5 graad te beperken: zesmaal de huidige jaarlijkse CO₂-uitstoot. Voor een twee derde kans op maximaal 2 graden heeft de wereld nog zo’n 950 koolstofbudget over. In dit nieuwe rapport heeft het PBL zich gebogen over de vraag: wat is een eerlijke verdeling voor het koolstofbudget? En welke emissiereductiedoelen volgen daaruit voor Nederland op basis van verschillende verdelingsprincipes uit de wetenschappelijke literatuur?

Beginselen internationaal milieurecht vragen grotere inspanning

Verdelingsprincipes als grandfathering en een verdeling van het koolsofbudget per capita nemen beginselen als vermogen en verantwoordelijkheid uit het internationaal milieurecht niet mee. Op basis van verdelingsprincipes die dat wél doen is in 2040 voor 1,5 graden een emissiereductiedoel van 90 procent of meer nodig. Een Nederlands reductiedoel volgens een rechtvaardige verdeling van het koolstofbudget voor 2 graden ligt voor de meeste rechtvaardigheidsprincipes in 2040 zo’n twintig procentpunt lager dan voor 1,5 graden. Bij een groter koolstofbudget is het makkelijker om aan meer rechtvaardigheidscriteria te voldoen.

Balanceren tussen rechtvaardigheid en haalbaarheid

90 procent emissiereductie in 2040 grenst aan wat in Nederland geofysisch en technisch mogelijk is. Met brede leefstijlverandering, zoals minder vliegen en minder vlees eten, is meer mogelijk, maar bij beperkt maatschappelijk draagvlak minder. Haalbaarheid hangt niet alleen af van geofysische, technische en economische grenzen, maar ook van maatschappelijke en institutionele. Voor een volhoudbare reductiesnelheid zijn draagvlak en een rechtvaardige verdeling van de lasten en lusten van klimaatbeleid binnen Nederland onmisbaar.

Internationale financiering biedt uitkomst

Nederland kan naast het terugdringen van broeikasgasemissies binnen de eigen grenzen reducties in het buitenland financieren. Via artikel 6 van het akkoord van Parijs is het mogelijk hier formeel erkenning voor te krijgen. Hoewel de specifieke regels hiervoor nog moeten worden vastgesteld, zou Nederland al kunnen beginnen met zulke investeringen – aanvullend op reducties binnen Nederland.