Verslag seminar De kracht van de kaart!
Op 28 september vond het seminar De kracht van de kaart! plaats, georganiseerd door het Planbureau voor de Leefomgeving in samenwerking met de TU Delft. In een volle zaal met meer dan honderd bezoekers en voor een even groot onlinepubliek werden historische kaarten (Reinout Rutte, TU Delft), toekomstkaarten (Kersten Nabielek, PBL) en kaartonderzoek in de context van nationale ruimtelijke beleid (Elien Wierenga, ministerie van Binnenlandse Zaken) gepresenteerd en besproken.
Reinout Rutte beschouwde de gelaagdheid van cultuurlandschappen, stedenbouw en architectuur in relatie tot elkaar en adviseerde om deze gelaagdheid te gebruiken als basis voor toekomstige ruimtelijke ordening. Kersten Nabielek toonde de ontwikkeling van toekomstkaarten in ruimtelijke beleidsnota's en scenariostudies. Hij identificeerde drie functies die kaarten betekenisvol maken voor ruimtelijke processen: als instrument voor ruimtelijke analyses, als verbindend gespreksmiddel in bijeenkomsten met verschillende actoren en als middel om draagvlak voor samenwerking te creëren. Elien Wierenga liet zien hoe kaarten in het BZK-programma Mooi Nederland op verschillende manieren worden gebruikt bij de voorbereiding van de nieuwe Nota Ruimte, onder andere om kennis uit te wisselen tussen departementen en om bewustzijn te creëren voor het maken van plannen voor de lange termijn.
In de korte reflecties van drie referenten – Nikki Brand (TU Delft), Freek Schmidt (Vrije Universiteit Amsterdam) en Rienke Groot (College van Rijksadviseurs) – en in het gesprek met de zaal werd duidelijk dat verschillende soorten kaarten momenteel een belangrijke rol spelen bij het onderzoeken van ruimtelijke (transitie)opgaven in relatie tot het versterken van ruimtelijke kwaliteit. Daarbij werd opgemerkt dat het belangrijk is om kaartonderzoek te koppelen aan kennis uit andere disciplines, zoals geschiedenis, planologie en bestuurskunde. Daarnaast kwam een (onvermijdelijke) spanning aan het licht tussen analytische diepgang en leesbaarheid. Zeker in een tijd van grootschalige transformatie is het nodig om het type kaart af te stemmen op het beoogde publiek, de aard van het debat én de fase waarin beleidsprocessen zich bevinden. Op naar een nieuwe legenda van de toekomstige kaart van Nederland, was één van de oproepen.
