Ingesleten voedselroutines hinderen duurzamer en gezonder eten
Om duurzamer en gezonder te eten, is het nodig om ingesleten alledaagse voedselroutines te veranderen. In de PBL-studie Voedselconsumptie veranderen zijn zeven bouwstenen voor beleid uitgewerkt die duurzamere en gezondere voedselroutines kunnen bevorderen. Uitgangspunt is dat de consument het niet alleen kan. Alleen in samenwerking met ketenpartijen zoals supermarkten, horeca en voedingsmiddelenproducenten, influencers en overheden is de consument in staat om zijn eetpatroon stap voor stap te veranderen.
Een duurzamer en gezonder eetpatroon kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de impact van voedselconsumptie op de leefomgeving. De PBL-studie onderscheidt drie aangrijpingspunten om eetpatronen te veranderen: duurzamer en meer plantaardig eten, minder voedsel verspillen en producten kopen die duurzamer zijn geproduceerd. Het Rijk heeft doelen gesteld om een meer plantaardig eetpatroon te stimuleren en voedselverspilling te verminderen. In de praktijk blijkt dit moeilijk realiseerbaar omdat er sprake is van ingesleten gedragsroutines en eetpatronen die niet makkelijk te veranderen zijn.
Bouwstenen voor beleid voor duurzamere en gezondere eetpatronen
De studie onderscheidt zeven bouwstenen voor beleid om consumenten te stimuleren om hun eetpatronen te verduurzamen. Uitgangspunt is dat ons eetpatroon wordt beïnvloed door voedselroutines die telkens op eenzelfde wijze worden ondernomen; daarom is veranderen zo moeilijk. Deze voedselroutines bestaan op hun beurt uit een samenspel van de fysieke voedselomgeving, sociaal aangeleerde voedselvaardigheden én culturele betekenissen die wij aan voedsel toekennen, zoals gezellig buiten barbecueën in de zomer en de traditionele kalkoen met de Kerst. In de zeven bouwstenen staat het beïnvloeden van deze voedselroutines centraal, waarmee de reeds bestaande beleidsinzet kan worden verrijkt, zoals informatiecampagnes rond de Schijf van Vijf om gezondere en duurzamere individuele keuzes van de consumenten te stimuleren.
Collectieve inzet van alle partijen noodzakelijk
Ter illustratie staan hieronder 3 van de 7 bouwstenen in de schijnwerpers. Een eerste bouwsteen voor beleid is om aan te haken op momenten waarop consumenten geneigd zijn om hun routines te heroverwegen, zoals levensgebeurtenissen (bijvoorbeeld de geboorte van een kind) en crises (zoals de coronacrisis). Een volgende bouwsteen is gestoeld op de constatering dat voedselroutines niet alleen worden beïnvloed door consumenten, maar ook door andere actoren zoals bedrijven, maatschappelijke organisaties, influencers en overheden. Het veranderen van de voedselconsumptie vergt daarom een collectieve inzet van deze partijen: consumenten kunnen dit niet alleen.
Actief bevragen consumenten
Een derde bouwsteen wijst op de meerwaarde van gecoördineerd en gelijktijdig inzetten van beleidsinstrumenten om consumenten te helpen een bepaalde voedselroutine aan te passen, zoals boodschappen doen of in een restaurant eten. Het is daarbij aan te bevelen om consumenten actief te bevragen over hun ervaringen met de ingezette veranderingen in de voedselroutine zodat zij hun zorgen en wensen over deze veranderingen kunnen uiten. Zo kan worden toegewerkt naar veranderingen die passen bij wat consumenten in hun dagelijkse routines doen en betekenisvol vinden.
Hoe duurzaam is mijn eigen eetpatroon?
Wat iemand als duurzaam voedsel ziet kan per persoon verschillen. Voor de een heeft duurzaamheid te maken met dierenwelzijn, voor de ander betekent dit dat er weinig broeikasgassen zijn uitgestoten bij de productie van het voedsel. Via deze interactieve site kun je de effecten van je eigen voedselroutines op het milieu bekijken.
Gerelateerd
Concept-Landbouwakkoord biedt perspectief voor boeren en leefomgeving, wel nog concrete afspraken nodig
