Betere regelgeving voor meer circulariteit in de bouw verkend
In opdracht van het PBL heeft de Universiteit Utrecht enkele juridische vragen rond een circulaire economie in de bouw onderzocht. Daarbij is gekeken naar de mogelijke uitbreiding en aanscherping van milieuprestatie-eisen voor bouwwerken, en naar een mogelijke verplichting tot het gebruik van bepaalde percentages secundaire grondstoffen. Het rapport komt met concrete suggesties voor beleidsmakers over hoe bestaande regelgeving kan worden aangepast, en waar de ontwikkeling van nieuw juridisch instrumentarium mogelijk is.
Enkele belangrijke bevindingen van dit onderzoek zijn:
Aanscherping van huidige milieuprestatie-eisen is nodig om circulaire innovatie te bevorderen
De huidige milieuprestatie-eis van 1 € per vierkante meter (schaduwkosten van de milieubelasting van gebruikte materialen) voor nieuwe woningen en kantoren biedt slechts een beperkte stimulans voor innovatie, omdat dit niveau in 2012 in de nieuwbouw al algemeen gebruikelijk was. Als het Rijk innovaties wil stimuleren, dan is het dus nodig om de waarden aan te scherpen en bij voorkeur op te laten lopen in de tijd.
Uitbreiding van de milieuprestatie-eisen zou in principe kunnen via de Omgevingswet
Momenteel kunnen gemeenten niet zelf strengere milieuprestatie-eisen vaststellen. In de nieuwe Omgevingswet zullen gemeenten die mogelijkheid wel krijgen. Dit geldt echter alleen voor nieuwe woningen en kantoren. De mogelijkheid om ook voor bestaande gebouwen en andere soorten gebouwen, zoals ziekenhuizen en bibliotheken, milieuprestatie-eisen te kunnen stellen dient in de Omgevingswet in te worden voorzien.
Hiervoor moet de berekeningswijze van de milieuprestatie-eis wel verder ontwikkeld worden. Meer aandacht is nodig voor recycling en hergebruik van bouwproducten bij de berekening van de milieuprestatie-eis. Dit stimuleert circulair ontwerpen.
Het is mogelijk eisen te stellen aan het percentage secundaire grondstoffen in bouwwerken
Om het percentage secundaire bouwmaterialen in gebouwen te verhogen zou kunnen worden gedacht aan het voorschrijven van het gebruik van bepaalde percentages secundaire grondstoffen bij nieuwbouw of omvangrijke renovaties. Van een dergelijke norm kan een aanzienlijke stimulans uitgaan ter bevordering van innovatie voor circulair bouwen.
Op EU-niveau zou een dergelijk verplicht percentage secundaire materialen in een bepaald bouwproduct kunnen worden voorgeschreven op grond van de Ecodesignrichtlijn. Op nationaal niveau is het mogelijk om verplichte percentages secundaire grondstoffen voor te schrijven aan bouwwerken op grond van het Bouwbesluit.
