Lerend vermogen van provincies voor natuurbeleid in transitie

Deze studie kijkt terug naar de periode 2016 -2019 en verkent hoe provincies leren en lerend vermogen ontwikkelen rondom de uitvoeringspraktijken van een achttal concrete projecten en gebieden. 

Leren realiseren van ontwikkelopgaves in Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Provincies leren bij het realiseren van ontwikkelopgaves in het Natuurnetwerk vooral hoe ze hun beleidsstrategieën goed kunnen uitvoeren en hoe het beter zou kunnen (eerste orde leren –‘ doen we de dingen goed’). Ze leren hoe zij een natuuropgave (sectorale opgave), in aantal gevallen met onteigening als stok achter de deur, kunnen combineren met het betrekken van maatschappelijke partijen als partners of trekkers in een gebiedsproces.

Leren faciliteren van maatschappelijke initiatief

Bij het inzetten van een faciliterende rol sluiten provincies aan bij de maatschappelijke energie, de doelen van anderen staan voorop en het initiatief ligt in de maatschappij. Het verbeteren van werkwijzen die aansluiten bij de faciliterende rol krijgt gestalte via eerste-orde leren, waarbij provincies inzetten op het verbeteren van subsidieregelingen en het organiseren van ondersteunende netwerken voor kennisuitwisseling tussen initiatiefnemers. Er is sprake van vernieuwing (tweede orde leren – ‘doen we de goede dingen’) wanneer maatschappelijke betrokkenheid bij natuur verder gaat dan draagvlak en aanzet geeft tot een integrale aanpak voor welzijn, gezondheid en beleving van natuur.

Leren steunt op sleutelfiguren die zich inzetten voor vernieuwing

Het leren in de provinciale organisatie vindt voornamelijk plaats op informele basis en is veelal afhankelijk van sleutelfiguren die zich inzetten om lessen te delen met collega’s binnen hetzelfde programma of gebiedsproces.

Leerprocessen beter organiseren

Om vernieuwing in het natuurbeleid te realiseren kunnen leerprocessen bewuster en beter worden georganiseerd, zodat lessen uit gebiedsgerichte en integrale manieren van werken in de organisatie gaan circuleren en worden opgepikt en strategische besluitvorming voeden.

• Om leerprocessen beter te organiseren is het cruciaal dat leren de norm wordt in werkprocessen. Dit kan vormkrijgen via tussenevaluaties en meer samenwerking tussen afdelingen, maar vergt ook een cultuur van openheid, vertrouwen en ‘fouten mogen maken’.
• Om tweede-orde leren aan te moedigen is ruimte nodig bij provincies en Rijk om op basis van ervaringen in gebieden te reflecteren op de kaders en uitgangspunten van het nationale en Europese natuurbeleid.