Evaluatie Meststoffenwet 2016: syntheserapport

Volgens de Meststoffenwet ontvangt de Tweede Kamer minstens eens per 5 jaar een verslag over de doeltreffendheid en effecten van de wet in de praktijk. Uit de Evaluatie Meststoffenwet 2016 - die de periode 2006-2014 beslaat – blijkt dat het mestbeleid de waterkwaliteit de afgelopen 10 jaar weinig heeft verbeterd. Het effect van aanscherping van het stikstofbeleid in 2014 is deels teniet gedaan door de toepassing van mestscheiding.

Het evaluatierapport concludeert dat efficiënter bemesten en aanpak van mestfraude perspectief bieden op bereik van het nitraatdoel. Ook een gebiedsspecifieke aanpak kan helpen. Vermindering van de nutriëntenbelasting van het oppervlaktewater voor het halen van de KRW-doelen is in sommige regio’s echter niet te combineren met gangbare landbouw.

10 jaar gebruiksnormenstelsel stabiliseert mestprobleem maar lost het niet op

De nitraatconcentraties in het water dat uitspoelt onder landbouwgrond en de stikstofconcentraties in het sterk door landbouwgrond gevoede regionale oppervlaktewater zijn de afgelopen 10 jaar significant gedaald. Maar deze daling stagneert. De normoverschrijding is het grootst in het zuidelijk zandgebied en onder akkerbouw op zandgrond.

De zomergemiddelde fosforconcentraties in het regionale oppervlaktewater zijn niet significant gedaald. In de periode 2007-2014 werden op ongeveer de helft van de meetpunten de normen voor stikstof en fosfor overschreden, gemiddeld met een factor 2.

Voldoende afzetmogelijkheden voor mestoverschotten maar hoge druk op mestmarkt

De veehouderijbedrijven moeten de helft van hun geproduceerde mest afvoeren. In 2016 moest meer dan een kwart van de mest een bestemming vinden buiten de Nederlandse landbouw. De verwerking en export van mestproducten is in evenwicht met de toename van de vraag van mestafzet buiten de landbouw. De kosten daarvan zijn redelijk stabiel en liggen vooral bij de varkenshouderij.

De sterke afhankelijkheid van de export naar Duitsland is een punt van zorg.

Landbouwopgave voor KRW vraagt andere aanpak mestprobleem

Tenminste een halvering van de fosforbelasting van het regionale water vanuit landbouwgronden is nodig in Zuid-Nederland en in het klei- en veengebied van Midden-Nederland om de concentraties te reduceren tot de niveaus die horen bij een goede toestand volgens de KRW in 2027.

De KRW-doelen vragen in deze probleemregio’s een andere en meer gebiedsspecifieke benadering van het mestprobleem en lijken niet overal in Nederland haalbaar.

Meer lezen?

In dit syntheserapport maken we gebruik van onderzoek dat Wageningen University & Research (WUR) specifiek voor deze evaluatie heeft uitgevoerd en van andere bronnen.