Effecten wijzigingen Meststoffenwet

Bij de wijzigingen van de Meststoffenwet heeft de Tweede Kamer een motie van de leden Van Campen en Grinwis aangenomen. Daarin werd het PBL verzocht om het effect van deze wijzigingen te analyseren op waterkwaliteit, stikstofemissies en broeikasgasemissies. Ook werd het PBL gevraagd om mogelijke alternatieve maatregelen als zou blijken dat de doelen nog niet binnen bereik komen. In deze analyse brengt het PBL de bevindingen van recente studies samen.

Door de maatregelen verbetert de waterkwaliteit…

De wijzigingen in de Meststoffenwet vormen een onderdeel van een breder pakket maatregelen die Nederland genomen heeft nadat de Europese Commissie besloot dat Nederland de uitzondering (‘derogatie’) op de Nitraatrichtlijn zou verliezen. De maatregelen hebben samen een aanzienlijk positief effect op de waterkwaliteit en de uitstoot van ammoniak (stikstof) en broeikasgassen uit de landbouw. Het afgelopen decennium stagneerde de verbetering. Naar verwachting daalt de nitraatconcentratie in het grondwater en verbetert ook de kwaliteit van oppervlaktewater. In een aantal gebieden worden de kwaliteitsnormen voor grondwater (uit de Nitraatrichtlijn) en oppervlaktewater (van de Kaderrichtlijn Water) echter nog niet gehaald. De emissie van ammoniak daalt als gevolg van de mestmaatregelen en ander beleid naar verwachting met circa 19 procent tussen 2022 en 2030. Voor broeikasgassen is dit circa 12 procent.

… maar om doelen te halen is nog aanvullend beleid nodig

Om de waterkwaliteit verder te verbeteren zal er vooral op zandgronden en langs oppervlaktewateren nog aanvullend beleid nodig zijn om de uit- en afspoeling uit landbouwbronnen te verminderen. De mestregelgeving kan meer worden toegespitst op specifieke gebieden. Dat zal het mestbeleid wel complexer maken en volledig doelbereik vergt vergaande maatregelen. Daarom kan ook een aanpak helpen om via het ruimtelijk beleid toe te werken naar ander grondgebruik, zoals bijvoorbeeld in beekdalen of in grondwaterbeschermingsgebieden.