Brede Welvaart en de SDG’s

In deze notitie geven we inzicht in de ontstaansgeschiedenis van brede welvaart en de SDG’s, hun gebruik in beleid en samenleving, en hun belangrijkste overeenkomsten en verschillen. Daarbij kijken we zowel naar beleidsmatig gebruik in Nederland, als hoe andere Europese landen met (een eigen vorm van) Brede Welvaart en de SDG’s omgaan in hun beleid. We constateren dat discussies over hoe beide begrippen elkaar kunnen versterken baat hebben bij een explicietere invulling van hun beoogde rol in de verschillende beleidsprocessen.

Duidelijke overeenkomsten maar ook verschillen

Ondanks dat ze een andere ontstaansgeschiedenis hebben en anders worden gebruikt in beleid, zijn er duidelijke overeenkomsten tussen Brede Welvaart en de SDGs. Ze zijn allebei gericht op het duurzaam voortbrengen van welzijn (hier en nu, elders, en later) en hoe deze is verdeeld. Ook kennen ze beide een sterke focus op samenhang en is de monitoring, ondersteund door brede sets van indicatoren, sterk ontwikkeld. Naast overeenkomsten zijn er ook verschillen. Zo zijn de SDG’s internationaal overeengekomen doelen voor welzijn en duurzame ontwikkeling en ligt de focus voor beleid bij het bevorderen van synergie.
Voor brede welvaart ontbreken duidelijke beleidsambities. Het stelt centraal dat continu keuzes moeten worden gemaakt over wat belangrijk wordt gevonden en welke mogelijke uitruilen daarmee gepaard gaan. En hoewel beide worden gebruikt door decentrale overheden, wordt brede welvaart binnen de Rijksoverheid met name gebruikt voor het nationale beleid en zijn de SDG’s meer in zwang bij maatschappelijke partijen, bedrijven, en binnen de Rijksoverheid voor het internationale beleid.

Leren van andere landen

De meeste Europese landen hebben naast de SDG’s ook een eigen brede welvaartsraamwerk; vaak zijn beide ook gelinkt. Ook kennen zij eigen indicatorsets om zicht te houden op hoe ze ervoor staan. Wel zijn er verschillen wat betreft politiek-bestuurlijke steun (zoals wettelijke verankering en bij welk ministerie ze zijn belegd) en hoe brede welvaart en de SDG’s met elkaar worden verbonden. Verschillende landen zoeken naar methoden voor het opnemen van brede welvaart en/of de SDG's in hun begrotingsproces. Dit is vooralsnog met name ex-post  (terugblikkend) en de meeste landen hebben alleen een intentie uitgesproken om de koppeling te leggen.

Expliciteren van de gewenste rol voor beleid

Discussies over het verbinden van brede welvaart en de SDG’s zijn vaak vooral gericht op de inhoud van de concepten en de te gebruiken indicatoren, maar de gewenste rol voor beleid blijft vaak onbenoemd. Zowel brede welvaart als de SDG’s beogen bij te dragen aan het breder onderbouwen van beleid en daarmee het verbeteren van beleid. Er zijn echter verschillende manieren om dit te doen, welke verschillende rollen impliceren voor brede welvaart en de SDG’s (Tabel 1). Door deze rol te expliciteren kunnen de begrippen elkaar beter aanvullen. Ook helpt dit om te formuleren wat er van de verschillende betrokken partijen wordt verwacht – van kennisinstellingen, beleidsmakers, politici, bedrijven en maatschappelijke organisaties.