Efficiënter grondstofgebruik crux voor milieu én ontwikkeling
Zonder nieuw beleid ligt het gebruik van grondstoffen 60 procent hoger in 2060 dan nu. Om doelen rond klimaat, biodiversiteit en vervuiling te halen is het belangrijk deze groei te beperken. Dit kan met maatregelen gericht op een circulaire economie voor mobiliteit, wonen, energie en voedsel. Dit is de hoofdconclusie van de Global Resources Outlook van het International Resource Panel van de Verenigde Naties (UNEP-IRP), waaraan verschillende onderzoekers van het PBL hebben meegeschreven.
Sterke groei gebruik grondstoffen
Het wereldwijde gebruik van grondstoffen is de laatste 50 jaar ruim verdrievoudigd, van 30 tot 106 miljard ton, vooral voor de bouw en infrastructuur in midden-inkomenslanden zoals China en gebruik van consumptiegoederen in rijke landen. Grondstoffengebruik speelt een centrale rol bij klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en milieuverontreiniging. Materiaalgebruik is ongelijk verdeeld: in hoge inkomenslanden ligt het per persoon een factor 6 hoger dan in lage inkomenslanden. Terwijl consumptievermindering in rijke landen mogelijk is, is welvaartsgroei in lage inkomenslanden broodnodig. Om dit te combineren met het halen van milieudoelen is efficiënter omgaan met grondstoffen wereldwijd noodzakelijk.
Toekomstverkenningen: grondstofgebruik kan flink lager
Naast het basisscenario met 60 procent meer grondstofgebruik in 2060 beschrijft de Outlook ook alternatieve scenario’s die uitkomen op een veel lagere groei door meer in te zetten op een circulaire economie. Daarin gaan bijvoorbeeld apparaten langer mee, en is er meer recycling en verandering van levensstijl, zoals meer ov-gebruik. In deze scenario’s worden grondstoffen véél efficiënter ingezet dan in het basisscenario, waardoor het gebruik van grondstoffen met 30 procent kan dalen ten opzichte van het basisscenario. Dat heeft grote milieuvoordelen. Zo wordt in 2060 het gat tussen de huidige trend in broeikasgasemissies en een Parijsconform scenario gehalveerd.
Zoek naar synergie
Om radicaal efficiënter gebruik te maken van de beschikbare grondstoffen en materialen is zowel nationaal beleid (zoals financiële prikkels en standaarden voor producten) als internationale samenwerking (regels rond milieudruk in handelsverdragen en meer regulering van de financiële markten) nodig. Dit zorgt volgens het rapport leiden voor minder emissies, schonere steden met meer openbaar vervoer en minder voedselverspilling. Het PBL heeft de GRO ondersteund met modelberekeningen, vooral rond grondstoffengebruik in gebouwen, vervoer en de energiesector. “Het rapport laat zien hoe belangrijk het is om mondiale milieudoelen in samenhang te bekijken,” stelt Detlef van Vuuren, die de PBL-bijdrage coördineerde. “Het wordt makkelijker om doelen ook echt te halen als er kruisbestuiving is tussen beleid voor circulaire economie, klimaat, biodiversiteit en milieuverontreiniging: die domeinen kunnen elkaar versterken!”
