Betrokken burgers

Onmisbaar voor een toekomstbestendige leefomgeving

In dit PBL-signalenrapport wordt aan de hand van acht signalen ingegaan op de vraag hoe overheden beter met burgerbetrokkenheid om kunnen gaan. De overheid denkt bij betrokkenheid vooral aan participatie terwijl aandacht voor eigen initiatief, voor weerstand, voor de ervaringen, wensen en mogelijkheden van burgers en voor hoe het beleid voor verschillende groepen uitwerkt misschien wel belangrijker is.

Nederland staat voor ingewikkelde veranderopgaven met ingrijpende gevolgen voor het dagelijkse leven van burgers. Alleen met de inbreng, ideeën en inzet van burgers en de steun voor en acceptatie van beleid door de samenleving kunnen we de grote veranderopgaven aangaan om Nederland toekomstbestendig te maken; of het nu om fossielvrije energie, klimaatadaptatie, de grote woningtekorten of een natuurvriendelijker landbouw gaat. Om overheden hiertoe een handelingsperspectief te bieden komt het rapport met de volgende signalen:

Burgerbetrokkenheid gaat over meer dan participatie
Versterk de kwaliteit van participatie
Neem weerstand serieus
Maak diversiteit van burgers uitgangspunt van beleid
Deel de feiten en zorg ervoor dat beleid begrijpelijk is
Faciliteer burgerinitiatief en werk samen aan de opgaven
Maak duurzaam gedrag logisch; zorg voor een geschikte omgeving en context
Leer meer van de ervaringen met en de kennis van burgers

Belangrijke conclusies zijn dat burgerbetrokkenheid er toe doet in alle fasen van de beleidscyclus, dat rekening dient te worden gehouden met diversiteit van burgers, en dat duurzaam gedrag gemakkelijker moet worden gemaakt. Zo zijn overheden verantwoordelijk voor het stimuleren en logisch maken van duurzaam handelen, bijvoorbeeld door het makkelijker en goedkoper te maken.