Gewasbeschermingsmiddelen en de realisatie ecologische kwaliteit van oppervlaktewater 2018

Het rapport Geïntegreerde gewasbescherming nader beschouwd beschrijft de tussenevaluatie van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst over de periode 2013-2018. In de nota heeft de overheid het gewasbeschermingsbeleid voor de periode 2013 – 2023 vastgelegd.

Het tussendoel voor de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater is om het aantal gemeten overschrijdingen van de waterkwaliteitsnormen in de periode 2016-2018 met 50% te verminderen ten opzichte van 2011-2013. In de tussenevaluatie van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst rapporteerde het PBL de afname van het aantal normoverschrijdingen over de periode 2013-2017. De metingen van 2018 waren op dat moment namelijk nog niet beschikbaar. Deze notitie beschrijft de berekende trend waarin de metingen van 2018 zijn meegenomen. 

Het aantal gemeten normoverschrijdingen is verder afgenomen

Het aantal gemeten overschrijdingen van de waterkwaliteitsnormen voor chronische blootstelling van waterorganismen aan gewasbeschermingsmiddelen is in de periode 2016-2018 met 30% afgenomen ten opzichte van de referentie 2011-2013; voor de acute norm is de afname 50%. Deze trends zijn mede berekend op basis van meetcijfers voor het jaar 2018 die recent beschikbaar zijn gekomen.

De metingen tot en met het jaar 2017 wezen op een daling van het aantal overschrijdingen van de chronische norm van 15% ten opzichte van de referentieperiode 2011 – 2013. Het aantal gemeten normoverschrijdingen neemt verder af, maar het tussendoel van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst is voor de chronische norm niet gehaald. 

Niet-toetsbare stoffen maken de trend onzeker

De trendmatige verbetering van de ecologische waterkwaliteit is onzeker als rekening wordt gehouden met het grote aantal niet-toetsbare stoffen, waarvan het verbruik de laatste jaren met zekerheid is toegenomen. Niet-toetsbare stoffen zijn stoffen waarvan de norm zo laag is dat ze in de praktijk niet gemeten kunnen worden, terwijl ze wel een belangrijke bijdrage leveren aan de milieubelasting. Het beleid zou er goed aan doen om de situatie rond deze niet-toetsbare stoffen nader onder de loep te nemen.

Daarnaast is beleid dat gericht is op het verminderen van het gebruik van de meest toxische stoffen effectief om de milieubelasting terug te dringen. Een optie is om een plafond in the stellen op het totale gebruik van gewasbeschermingsmiddelen dat gebaseerd is op de totale milieubelasting per teelt. Om telers perspectief te bieden, dient dit gepaard te gaan met het ontwikkelen van alternatieven zoals laagrisicomiddelen.