Gezondheidsachterstanden: kijk ook eens naar de ruimtelijke uitsortering van mensen en voorzieningen

Beschikbare trendgegevens over verhuisbewegingen en de spreiding van goedkoop woningaanbod  rondom grote steden laten zien dat kwetsbare bewoners steeds verder van de centraal stedelijke gebieden terecht komen (‘suburbanisatie van armoede’). Tegelijkertijd verschraalt hier juist het aanbod van voorzieningen, omdat die efficiënter kunnen worden aangeboden in economisch vitalere delen van de stad. Kwetsbare bewoners worden extra geraakt door deze grotere afstand tot werk, sociale netwerken en voorzieningen, omdat ze door hun beperkte financiële middelen en minder uitgebreide kennis, vaardigheden en contacten juist afhankelijker zijn van de kwaliteit van hun directe leefomgeving in de buurt.

Het proces van ruimtelijke uitsortering speelt zich grotendeels af op het niveau van de stadsregio. Het zicht van verschillende overheden op dit regionale niveau is versnipperd, omdat het min of meer tussen de verantwoordelijkheid van centrumgemeente en provincie in valt en bovendien onderdeel is van een ingewikkeld speelveld van overlappende regionale samenwerkingsverbanden en nationale programma’s. Ook ontbreekt het aan voldoende regionale planning om de grote verschillen in woonvoorkeuren (en mogelijkheden) van huishouden te faciliteren. Het gaat daarbij niet alleen om voldoende woningaanbod op de juiste plek, maar ook om het functioneren van buurten met voldoende sociaal weefsel en basisvoorzieningen die tegemoet komen aan behoeften en mogelijkheden van bewoners. Volkshuisvestingsbeleid met oog voor het terugdringen van gezondheidsverschillen zal dus naast rendementslogica ook voorzieningenlogica mee moeten nemen, en naast efficiëntie en betaalbaarheid ook verdelings- en rechtvaardigheidsaspecten.