Landbouw in de Nationale Landschappen Perspectief van de grondgebonden landbouw als drager van het cultuurlandschap

Ruimtelijke druk op de landbouw

De landbouw is de belangrijkste beheerder van het Nederlandse cultuurlandschap. Met het krimpen van de landbouwsector bestaat de vrees dat het cultuurlandschap aan kwaliteit zal inboeten. De landbouw verdwijnt in Nederland echter niet uit gebrek aan economische perspectieven, maar door verstedelijking, aanleg van infrastructuur en natuurontwikkeling. Binnen de landbouwsector blijft op termijn geen grond 'braak liggen'. Uit vele modelstudies blijkt dat, zelfs bij afschaffing van alle vormen van steun, de landbouw maar weinig terrein zal verliezen. Wel zal de landbouw dan nog meer gebruik moeten maken van gerationaliseerde productieprocessen, die op gespannen voet kunnen staan met de kwaliteiten van het Nederlandse cultuurlandschap.

Nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening

De mate waarin het ruimtelijk beleid aanstuurt op behoud van de grondgebonden landbouw is dus bepalend voor het behoud van de landbouw. De Nota Ruimte geeft aan dat de landbouw zich in de nationale Landschappen moet kunnen ontwikkelen, binnen bepaalde randvoorwaarden. Als Rijk en provincies inderdaad willen dat de landbouw de rol van beheerder van het cultuurlandschap invult, dan is - met name in gebieden onder hoge verstedelijkingsdruk - ruimtelijk beleid nodig om de grondgebonden landbouw te behouden. De nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) biedt rijk en provincies kansen om de Nationale Landschappen beter te beschermen via een Algemene Maatregel van Bestuur en provinciale ruimtelijke verordeningen.

Subsidies

Daarnaast vergt agrarisch landschapsbeheer stimulering omdat beheersactiviteiten op gespannen voet staan met een optimale rationalisering van de bedrijfsvoering. Hierdoor kan de concurrentiepositie op de wereldmarkt onder druk komen te staan. Op termijn kan de hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) perspectief bieden voor Europese subsidies. Maar dat vraagt waarschijnlijk wel nationale (co)financiering.

Aanvullende informatie:

• Raport RPB studie: 'Nationale Landschappen. Beleidsdilemma's in de praktijk'
• Rapport MNP studie: 'Opties voor Europees landbouwbeleid'