De internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio’s: een overzicht van de ruimtelijk-economische strategieën voor krimpregio’s
Bedrijven kunnen belangrijke voordelen ontlenen aan de regio waarin ze zijn gevestigd. Om die reden werkt de Nederlandse overheid aan 'een excellent vestigingsklimaat' dat de concurrentiepositie van de Nederlandse bedrijven ondersteunt. Met de informatie in deze studie kunnen regio’s een concurrentiestrategie formuleren die aansluit bij het opbouwen van dit concurrerende vestigingsklimaat.
Deze studie laat zien dat voor de krimpregio's de volgende ruimtelijk-economische strategieën het meest relevant zijn:
'Not everyone is a winner': de contramal-strategie
Het is een strategie die niet focust op het benutten van de kracht van topsectoren en proberen de beste te zijn, maar eerder op de kracht van een soort contramal, bijvoorbeeld het belang van een goede kwaliteit van de leefomgeving (quality of living) voor de economie. De invulling van een dergelijke strategie betreft veelal andere sectoren dan de topsectoren (bijvoorbeeld zorg en recreatie). Zeker voor regio’s die weinig agglomeratiekracht hebben, kan zo’n alternatieve strategie een overweging zijn. Daarbij hoort ook het nadenken over de kernkwaliteiten die passen bij deze contramal, zoals rust en ruimte
'Spelen in de eigen league'
Deze strategie is erop gericht om te 'winnen' van de regio's die ongeveer even krachtig zijn, maar wel belangrijke concurrenten in plaats van te proberen om de toppers van de concurrentieladder te beconcurreren. Met andere woorden: bij een realistische concurrentiestrategie en ambitie past ook het definiëren van de 'eigen league'. Vaak is het voor Nederlandse regio's – en dat geldt zeker voor krimp- en anticipeerregio's - realistischer en effectiever om bij het opstellen van een ruimtelijke investeringsagenda ook oog voor die andere regio's te hebben. Per Nederlandse regio wordt dus wederom maatwerk vereist om 'de eigen league' te definiëren.
Regionale weerstandvermogen
Ten slotte geldt dat naast een strategie op concurrentiekracht ook een strategie op het weerstandsvermogen van een regio relevant is. Een regio die sterk is gespecialiseerd in een bepaald cluster, is ook kwetsbaar wanneer er schokken binnen de sector van dat cluster plaatsvinden. Voorbeelden zijn de conjuncturele schommelingen begin jaren negentig van de vorige eeuw, die DAF en Philips hard troffen en de werkloosheid in de regio Eindhoven exponentieel deed toenemen. En zelfs één groot bedrijf kan een grote regionale impact hebben als het zou vertrekken, zoals in het geval van NedCar in Born. Kortom, een strategie die via arbeidsmobiliteit past bij het opvangen van dergelijke schokken, is relevant. De vaardigheden van de beroepsbevolking, maar ook de pendelmogelijkheden (en dus weer verbindingen) zijn daarbij cruciaal.
