Klimaatneutrale mobiliteit in 2050

Om de nationale en internationale klimaatdoelen voor 2050 binnen bereik te brengen zal de uitstoot van broeikasgassen door de mobiliteit in en vanuit Nederland fors moeten worden teruggedrongen. In deze studie verkennen PBL en TNO mogelijke paden naar een klimaatneutrale mobiliteit in en vanuit Nederland in 2050. Er zijn paden uitgewerkt voor het wegverkeer, de luchtvaart, de binnenvaart en de zeescheepvaart. Per vervoerswijze schetsen we twee paden naar een klimaatneutrale mobiliteit in 2050. In het ene pad ligt de nadruk op bestaande technologieën en biobrandstoffen, in het andere pad ligt de nadruk op nieuwe aandrijftechnologie en spelen synthetische brandstoffen een belangrijke rol. In beide paden is een belangrijke rol weggelegd voor verbetering van de energie-efficiëntie van het vervoer. Op basis van deze paden zijn kansen, uitdagingen en handelingsperspectieven voor Nederlandse beleidsmakers en andere betrokkenen in beeld gebracht.

Verschillende fases van verduurzaming

De vervoerswijzen bevinden zich in verschillende fasen van de transitie waardoor ook de uitdagingen verschillen waarmee ze worden geconfronteerd. Bij het personenautoverkeer zit de transitie in de opschalingsfase en liggen er uitdagingen rond de uitrol van laadinfrastructuur en de ontwikkeling van een volwassen tweedehandsmarkt. De transitie bij het vrachtverkeer zit in de take-off fase, waarbij aandacht nodig is voor laadinfrastructuur, het aanbod van batterij-elektrische voertuigen en de rol die waterstof gaat spelen. In de lucht- en scheepvaart staat de transitie in de kinderschoenen. Er bestaat onduidelijkheid op het gebied van internationale regelgeving en het ontbreekt aan concreet uitgewerkt beleid. In de scheepvaart wordt een breed scala aan duurzame technologieën ontwikkeld en is er behoefte aan meer praktijkervaringen, als opmaat naar de grootschalige inzet van duurzame technologie. Een belangrijke onzekerheid in beide markten is het aanbod en de prijsontwikkeling van duurzame brandstoffen. Een sterke nationale strategie in de productie en import van duurzame brandstoffen is van groot belang om de transitie mogelijk te maken.

Herverdelingseffecten en draagvlak

Draagvlak speelt een cruciale rol in de transitie naar klimaatneutrale mobiliteit. De transitie kan gepaard gaan met herverdelingseffecten die op verschillende groepen burgers en bedrijven een andere impact kunnen hebben. Zo zijn in de transitie naar elektrisch rijden met name lagere inkomensgroepen die wel autoafhankelijk zijn, kwetsbaar. Het maken van duidelijke keuzes in de verdeling van lusten en lasten en het betrekken van burgers bij deze keuzes helpt het draagvlak voor beleid te vergroten.